Fatih’in Şâhi Topları

Şahi Osmanlı İmparatorluğu döneminde yapılıp kullanılmış özel bir savaş topudur. Şuan Avrupanın en önemli savaş toplarının başında gelir. İstanbul’un fethinde ve 19. yüzyıla kadar Çanakkale Boğazı’nda koruma amaçlı olarak da kullanılmıştır. Yapımı üç ay süren, çizimlerini Fatih Sultan Mehmed Han’ın önderliğinde Türk mühendislerinden Mimar Muslihiddin Ağa , Saruca Paşa yaptığı topun dökümünü Macar asıllı Urban Usta adlı bir dökümcü yapmıştır. Bunun yanında döküm ustası olarak Cenevizli Donar Usta diye birisinden de bahsedilir.

Urban’ın döktüğü top ve diğer toplar 1452 senesi Ocak ayının sonlarında Edirne’den yola çıkarılmış ve ancak iki ay sonra İstanbul önlerine getirilebilmiştir.Edirne’de deneme atışlarının yapılacağı sırada Fatih Sultan Mehmet tellallar çığırtarak halkı uyarmış, bu gürültünün kaynağını haber vermiştir. Fatih Sultan Mehmed’in İstanbul’u almak için döktürdüğü büyük top “şahi” adını taşır.

1464'te Fatih Sultan Mehmet toplardan kırk iki tanesini Çanakkale Boğazı’nın savunması için Çanakkale Boğazı’na göndermiştir. Yüzyıllarca kullanılmadan kalan toplar 1807 yılında İngiliz donanmasına karşı kullanılmış ve beklenenin aksine kusursuz şekilde çalışan toplar bir İngiliz gemisini vurmuş ve 60 denizciyi öldümüştür. Bir tanesi İngiltere’de, bir diğeri de İtalya’dadır. Günümüzde Fatih döneminden 6 tane top kalmıştır. Bunların en büyüğü olan ve İstanbul’da, Boğazlar’da kullanılan “şahi” bugün İngiltere’dedir. Diğer toplar ise Harbiye’deki askeri müze bahçesinde olup bunların çapı daha küçüktür.